Projekt GeNN został zakończony

Raport merytoryczny Projektu GeNN - POBIERZ

Analiza dotycząca sytuacji prawnej w zakresie identyfikacji NN zwłok i postulatów zmian prawnych lub organizacyjnych - POBIERZ

Czym jest Projekt GeNN?

GeNN to innowacyjny projekt społeczny, którego najważniejszym celem jest wyjaśnienie archiwalnych spraw - z jednej strony doprowadzenie do identyfikacji osób długotrwale zaginionych, a z drugiej osób pochowanych jako “NN”. Będzie to możliwe dzięki ustaleniu profili genetycznych osób pochowanych jako NN, a następnie skorelowaniu ich z profilami genetycznymi zaginionych. Profile zaginionych powstaną dzięki materiałowi genetycznemu dostarczonemu przez rodziny osób, które zaginęły przed 1 stycznia 2004 roku (z wykluczeniem zaginięć podczas wojny). Tym samym sprawy osób poszukiwanych od lat będą mogły zostać wyjaśnione.

Na jakie zapotrzebowanie odpowiada GeNN

Sytuacja wyjściowa:

około 3700 osób w Polsce jest aktualnie pochowanych na cmentarzach jako osoby niezidentyfikowane. Rocznie policja ujawnia ponad 800 osób zmarłych o nieznanej tożsamości, z czego co roku dochodzi do pozytywnej identyfikacji ok. 700 z nich. Pomimo znaczącego i zauważalnego wzrostu zakończonych identyfikacji, liczba osób pochowanych jako NN rośnie i wg statystyk Komendy Głównej Policji (KGP) w dniu 1 stycznia 2013 roku w Polsce było ich 3528.

Istota problemu:

liczba osób długotrwale zaginionych wynosi od lat stale ok. 4400, a liczba zmarłych pochowanych jako NN wynosi także ok. 3700. Na tej podstawie można przypuszczać, że z grupy nieodnalezionych do tej pory osób 80 proc. z nich zmarło i zostało pochowanych bez ustalenia tożsamości.

Tak duży problem społeczny jest ewenementem w Europie. W innych krajach opracowano procedury i metody identyfikacji osób zmarłych jako NN, które skutecznie pozwalają wyjaśniać praktycznie większość spraw.

Przebieg prac

  1. Przeszukanie internetowej Bazy Danych Osób Zaginionych i NN w celu odnalezienia spraw osób długotrwale zaginionych. (Fundacja ITAKA)
  2. Wytypowanie 300-stu rodzin osób zaginionych, których bliscy zaginęli w latach przed 1 stycznia 2004 roku. (Fundacja ITAKA)
  3. Stworzenie prototypu narzędzia informatycznego do rejestrowania, zarządzania i przeglądaniach danych uzyskiwanych w ramach projektu. (Esencja Studio)
  4. Kontakt z rodzinami: poinformowanie o projekcie, omówienie procedury pobrania próbek do badań oraz zakwalifikowanie rodziny do udziału w GeNN. (Fundacja ITAKA)
  5. Objęcie rodzin bezpłatną, specjalistyczną pomocą psychologiczną i prawną.
  6. Analiza archiwalna spraw poszukiwawczo-identyfikacyjnych i wytypowanie 400 próbek materiału biologicznego do badań DNA, zawartych w aktach osób pochowanych jako NN przed 2004 r. (Fundacja ITAKA + Centralne Laboratorium Kryminalistyczne Policji)
  7. Badania genetyczne materiału biologicznego zebranego ze spraw archiwalnych sprzed 2004 roku oraz ich porównanie z profilami DNA rodzin osób długotrwale zaginionych. Zakładanym efektem będzie identyfikacja osób poszukiwanych od lat. (CLKP)
  8. Wdrożenie w pełni funkcjonalnego narzędzia informatycznego do przetwarzania i wyszukiwanie rekordów w celu porównywania i kojarzenia zbiorów informacji na temat osób zaginionych, ze zbiorami informacji na temat osób pochowanych jako NN. (Esencja Studio)
  9. Analiza sytuacji prawnej w zakresie identyfikacji osób i zwłok NN. (Fundacja ITAKA)
  10. Propozycje postulatów zmian prawnych i organizacyjnych dla prokuratury i policji prowadzących postępowania identyfikacyjne. (Fundacja ITAKA)

Metodyka badań DNA

Badania DNA zostaną przeprowadzone przez zespół ekspertów genetyki Centralnego Laboratorium Kryminalistycznego Policji zgodnie z procedurą pt. „Kryminalistyczne badania DNA w multipleksowych systemach STR” opracowaną w instytucie i akredytowaną przez Polskie Centrum Akredytacji. Obecny etap rozwoju biologii molekularnej umożliwia identyfikację zwłok nawet w przypadku znacznego ich rozkładu. Na ten moment możliwe jest wykorzystanie jądrowego DNA (nDNA) w postaci sekwencji STR (short tandem repeat – krótkie powtarzalne sekwencje tandemowe) na uzyskanie profilu konkretnej osoby i jej identyfikację nawet z bardzo starego, archiwalnego materiału biologicznego, także ze śladowych ilości. Metoda ta pozwala na typowanie STR z kości, które są najczęściej jedynym źródłem materiału biologicznego zachowanego w sprawach archiwalnych. Dlatego też możliwe jest wykorzystania tego narzędzia w oznaczeniu profili DNA osób zmarłych, pochowanych jako “NN” przed 2004 rokiem.


Harmonogram działań

1

1.09.2015

Rozpoczęcie analizy archiwalnych spraw poszukiwawczych

2

1.01.2016

Początek typowania rodzin zaginionych do projektu

3

1.03.2017

Utworzenie bazy osób pochowanych jako NN

4

1.10.2017

Opracowanie analizy sytuacji prawnej i postulatów zmian

5

28.02.2018

Zakończenie prac projektu

6

29.05.2018

Publikacja raportu końcowego


Cele projektu

Bezpośrednim zakładanym efektem prac projektowych będzie doprowadzenie do wyjaśnienia części niewyjaśnionych, archiwalnych spraw poszukiwawczych osób zaginionych oraz identyfikacja osób pochowanych jako “NN”. Cele projektu są z kolei następujące:

  1. Ustalenie możliwości identyfikacyjnych osób pochowanych jako NN przed 2004 r. za pomocą badań genetycznych. Opracowanie wytycznych postępowania z archiwalnym materiałem biologicznym oraz algorytmów postępowania w takich przypadkach.
  2. Rozwój procedury badań genetycznych w zakresie pozyskania i analizy materiału biologicznego w postaci endogennego DNA, które było poddane negatywnym czynnikom środowiskowym i uszkodzeniom post mortem – co oznacza rozwój tej gałęzi kryminalistyki w Polsce.
  3. Wdrożenie zintegrowanego, uniwersalnego narzędzia online, które umożliwi błyskawiczną analizę porównawczą danych osobowych osób zmarłych jako „NN” z danymi osób zaginionych, dostępnego dla upoważnionych jednostek.
  4. Stworzenie wytycznych do zmian prawnych i organizacyjnych w postępowaniach spraw związanych z zaginięciami osób oraz identyfikacją ujawnionych zwłok dla służb publicznych.

POBIERZ BROSZURĘ INFORMACYJNĄ

Konsorcjum projektu

Projekt GeNN realizowany będzie przez Konsorcjum, którego liderem jest Fundacja ITAKA Centrum Poszukiwań Ludzi Zaginionych. Fundacja wraz z Centralnym Laboratorium Kryminalistycznym Policji była inicjatorem tego przedsięwzięcia. Trzecim członkiem Konsorcjum jest przedsiębiorca prywatny – Agencja Interaktywna Esencja Studio. Na realizację tego projektu zostało przyznane dofinansowanie przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. Więcej na temat zadań projektowych każdego z członków Konsorcjum znajduje się w zakładce O nas.