Raport merytoryczny Projektu GeNN - POBIERZ
Analiza dotycząca sytuacji prawnej w zakresie identyfikacji NN zwłok i postulatów zmian prawnych lub organizacyjnych - POBIERZ
GeNN to innowacyjny projekt społeczny, którego najważniejszym celem jest wyjaśnienie archiwalnych spraw - z jednej strony doprowadzenie do identyfikacji osób długotrwale zaginionych, a z drugiej osób pochowanych jako “NN”. Będzie to możliwe dzięki ustaleniu profili genetycznych osób pochowanych jako NN, a następnie skorelowaniu ich z profilami genetycznymi zaginionych. Profile zaginionych powstaną dzięki materiałowi genetycznemu dostarczonemu przez rodziny osób, które zaginęły przed 1 stycznia 2004 roku (z wykluczeniem zaginięć podczas wojny). Tym samym sprawy osób poszukiwanych od lat będą mogły zostać wyjaśnione.
Sytuacja wyjściowa:
około 3700 osób w Polsce jest aktualnie pochowanych na cmentarzach jako osoby niezidentyfikowane. Rocznie policja ujawnia ponad 800 osób zmarłych o nieznanej tożsamości, z czego co roku dochodzi do pozytywnej identyfikacji ok. 700 z nich. Pomimo znaczącego i zauważalnego wzrostu zakończonych identyfikacji, liczba osób pochowanych jako NN rośnie i wg statystyk Komendy Głównej Policji (KGP) w dniu 1 stycznia 2013 roku w Polsce było ich 3528.
Istota problemu:
liczba osób długotrwale zaginionych wynosi od lat stale ok. 4400, a liczba zmarłych pochowanych jako NN wynosi także ok. 3700. Na tej podstawie można przypuszczać, że z grupy nieodnalezionych do tej pory osób 80 proc. z nich zmarło i zostało pochowanych bez ustalenia tożsamości.
Tak duży problem społeczny jest ewenementem w Europie. W innych krajach opracowano procedury i metody identyfikacji osób zmarłych jako NN, które skutecznie pozwalają wyjaśniać praktycznie większość spraw.
Badania DNA zostaną przeprowadzone przez zespół ekspertów genetyki Centralnego Laboratorium Kryminalistycznego Policji zgodnie z procedurą pt. „Kryminalistyczne badania DNA w multipleksowych systemach STR” opracowaną w instytucie i akredytowaną przez Polskie Centrum Akredytacji. Obecny etap rozwoju biologii molekularnej umożliwia identyfikację zwłok nawet w przypadku znacznego ich rozkładu. Na ten moment możliwe jest wykorzystanie jądrowego DNA (nDNA) w postaci sekwencji STR (short tandem repeat – krótkie powtarzalne sekwencje tandemowe) na uzyskanie profilu konkretnej osoby i jej identyfikację nawet z bardzo starego, archiwalnego materiału biologicznego, także ze śladowych ilości. Metoda ta pozwala na typowanie STR z kości, które są najczęściej jedynym źródłem materiału biologicznego zachowanego w sprawach archiwalnych. Dlatego też możliwe jest wykorzystania tego narzędzia w oznaczeniu profili DNA osób zmarłych, pochowanych jako “NN” przed 2004 rokiem.
1.09.2015
Rozpoczęcie analizy archiwalnych spraw poszukiwawczych
1.01.2016
Początek typowania rodzin zaginionych do projektu
1.03.2017
Utworzenie bazy osób pochowanych jako NN
1.10.2017
Opracowanie analizy sytuacji prawnej i postulatów zmian
28.02.2018
Zakończenie prac projektu
29.05.2018
Publikacja raportu końcowego
Bezpośrednim zakładanym efektem prac projektowych będzie doprowadzenie do wyjaśnienia części niewyjaśnionych, archiwalnych spraw poszukiwawczych osób zaginionych oraz identyfikacja osób pochowanych jako “NN”. Cele projektu są z kolei następujące:
Projekt GeNN realizowany będzie przez Konsorcjum, którego liderem jest Fundacja ITAKA Centrum Poszukiwań Ludzi Zaginionych. Fundacja wraz z Centralnym Laboratorium Kryminalistycznym Policji była inicjatorem tego przedsięwzięcia. Trzecim członkiem Konsorcjum jest przedsiębiorca prywatny – Agencja Interaktywna Esencja Studio. Na realizację tego projektu zostało przyznane dofinansowanie przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. Więcej na temat zadań projektowych każdego z członków Konsorcjum znajduje się w zakładce O nas.